De toestand

30 april 2013 bracht niet alleen de voorlopig laatste Koninginnedag en inhuldiging van een nieuwe koning. Sommige kranten hadden nog ruimte voor ander GROOT nieuws. “Nieuwe ‘ijstijd’ verwacht tegen 2030” en “Russische wetenschappers verwachten tegen 2030 nieuwe ‘ijstijd’” kopten de sites van Algemeen Dagblad (Nederland) en Het Laatste Nieuws (België). Dat de koppen geen verschil maakten tussen “IJstijd” en “Kleine IJstijd” en dat zelfs het laatste nogal in tegenspraak is met “het zal zeker niet zo koud worden als tijdens de 17de eeuw” in de artikelen zelf, zal veel lezers zijn ontgaan.
Hoewel de koppen iets verschilden, was het bericht van journalist Inge Ringoot op beide sites exact gelijk. Niet zo toevallig, omdat beide kranten onderdeel zijn van De Persgroep. Netjes werd vermeld dat het bericht ontleend was aan de Daily Mail, die eerder in de nacht al een soortgelijk bericht publiceerde.
De Britse boulevardkrant was helaas niet zo netjes om bronnen te vermelden. Wat zoekwerk toont dat het artikel op twee bronnen was gebaseerd.

Lees verder »

In september 2013 zal het vijfde rapport van het IPCC verschijnen. Een tweede concept van het rapport is inmiddels ‘gelekt’ en op internet te vinden.

Dat zo’n concept zijn weg naar internet vindt, is geen verrassing. Iedereen die zich als ‘expert reviewer’ had gemeld kreeg het concept onder belofte van geheimhouding, en ‘expert reviewer’ kon wie dan ook gemakkelijk worden. Het was dus gewoon een kwestie van tijd tot iemand vond dat die belofte niet voor hem/haar gold, in dit geval een gesjeesde economiestudent uit de VS.
Zes jaar geleden was ook een concept van het vierde rapport al snel op internet te vinden. Niets nieuws onder de zon dus.

Lees verder »

Dankzij dagenlang bijzonder warm weer voor de tijd van het jaar, zijn de afgelopen maand maart vooral in het centrale en oostelijke deel van de Verenigde Staten en zuidelijk Canada grote aantallen records gesneuveld wat betreft maximum temperatuur. Alleen al in de VS waren er ruim 7000 nieuwe dagrecords voor het maximum tegenover een kleine 300 voor het minimum.

(bron: wx.hamweather.com)

Her en der bereikte de temperatuur waarden die zo’n 20 graden boven normaal lagen; in sommige gevallen werd een vorig record met maar liefst 15 graden overtroffen.
Natuurlijk rijst dan de vraag: heeft dit met klimaatverandering te maken of is het gewoon een gril van het weer? Het antwoord is simpel: beide.

Lees verder »

Criticasters van klimaatverandering mogen van tijd tot tijd graag te berde brengen dat volgens hun berekeningen sinds het jaar 1998 de temperatuur wereldwijd niet meer is gestegen. Of dat sinds 2007 het arctische ijs niet verder is verminderd. Of dat de mondiale zeespiegel niet meer stijgt sinds 2005.
Het jaartal voor ‘sinds’ wordt meestal dusdanig gekozen dat het samenvalt met een extreme waarde in een fluctuerende reeks. Ook is het aantal jaren waarover dan een trend wordt berekend altijd verdacht klein, terwijl er toch over veel meer jaren gegevens beschikbaar zijn. En vaak wordt de meest recente informatie niet meegenomen.

Recentelijk las ik zo op een site van iemand die zich ‘klimaatgek‘ noemt de bewering: “Al 15 jaar lang geen opwarming De Bilt”. In dit geval was de grafiek die als illustratie diende wel netjes t/m december 2011 bijgewerkt. Ook was niet speciaal op een ’top’ begonnen, dus wat dat betreft geen klachten.

Lees verder »

Nu en dan komen we een bericht tegen, waarin gewag wordt gemaakt van klimaatverandering in Nederland, en waarbij vermeld wordt dat rond 1987 een temperatuursprong heeft plaatsgevonden. Over klimaatverandering zijn vrijwel alle onderzoekers het wel eens, maar een sprong? Dat impliceert een vrij abrupte overgang van een ‘oud’ klimaat naar een ‘nieuw’ klimaat.
Hieronder een grafiek met jaarlijkse temperaturen. Voor de verandering deze keer eens niet van De Bilt, maar de zogeheten Centraal Nederland Temperatuur reeks (over 1907 t/m 2011), samengesteld uit meerdere stations in midden Nederland.
In een dergelijke grafiek is slechts met grote moeite enige trend te zien, de jaarlijkse variaties (tot 2 graden) overheersen. Gelukkig zijn er een aantal statistische hulpmiddelen om een beter overzicht te krijgen.

Lees verder »

Een vervolg op het bekijken van een mogelijke invloed van activiteit van de zon op wintertemperaturen in Nederland. Eerder bespraken we of er een relatie bestaat tussen aantallen zonnevlekken en winters: niet. We zullen nu de zogeheten ‘open solar flux’ beschouwen en de tijdreeksen verder terug laten gaan in de tijd (tot 1676).
De solar flux is een meeteenheid voor de sterkte van het magnetisch veld van de zon. Dit veld is sterker naarmate de zon actiever is in de ruwweg 11-jarige zonnecyclus. Het zorgt er dan mede voor dat aan de rand van het zonnestelsel meer kosmische straling wordt tegengehouden. Er is een sterk positief  verband tussen solar flux, aantal zonnevlekken en de hoeveelheid zonnestraling die de Aarde bereikt (Total Solar Irrediance, TSI), en een negatief verband met hoeveel kosmische straling onze planeet treft. Toch zijn er ook verschillen. Zo varieert de hoeveelheid inkomende UV-straling veel meer dan bv. de TSI en variaties in zonnevlekken, en UV-straling heeft effecten op de stratosfeer. De solar flux kon wel eens een betere meeteenheid zijn voor de werkelijke variatie in zonneactiviteit dan TSI of aantal vlekken.

Lees verder »

Ondanks dat soms op internet het tegendeel beweerd wordt, gaat de globale opwarming nog altijd verder. Dit blijkt uit een studie van Foster en Rahmstorf, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Environmental Research Letters.
Sinds 1979 zijn er vijf mondiale temperatuurreeksen beschikbaar. Drie zijn gebaseerd op waarnemingen direct boven land en zee: NASA/GISS, HadCRU en NOAA/NCDC. De andere twee zijn gebaseerd op satellietmetingen van temperaturen in de lagere troposfeer: UAH en RSS.
De jaarlijkse fluctuaties van de wereldtemperatuur zijn groot, omdat ze mede beïnvloed worden door drie externe factoren: de afwisseling van El Niño en La Niña situaties (ENSO), vulkanisme en de ongeveer 11-jarige zonnecyclus.

Lees verder »

Recentelijk was er weer nieuws over een mogelijk verband tussen kosmische straling en bewolking op onze planeet.
Allereerst onderzoek bij de CERN deeltjesversneller bij Genève, die volgens sommige berichten onomstotelijk zou hebben aangetoond dat kosmische straling meer bewolking tot gevolg heeft. Verder een onderzoek van enkele Servische wetenschappers, die het verband onderzochten tussen snelle afnames van kosmische straling en bewolking, op basis van verschil in dag- en nachttemperatuur in Europa. Tenslotte een onderzoek uit de VS, waaruit dan weer blijkt dat meer kosmische straling de afgelopen jaren juist gepaard ging met minder bewolking. Met name het onderzoek van de Serviërs zal ik verderop bespreken.

Lees verder »

Een recente publicatie van de natuur- en sterrenkundige Mike Lockwood et al. in het tijdschrift Environmental Research Letters (ERL) heeft, zoals vaker, geleid tot een hoop onzinnige berichtgeving. De term ‘kleine ijstijd’ kwam daarbij veelvuldig aan bod. Een term die Lockwood zelf niet heeft gebruikt en waarover hij in een bericht van de BBC expliciet meldt dat die term ook niet verbonden moet worden aan zijn bevindingen. Tijd voor wat verduidelijking.

Lockwood beschreef een verband tussen geringe zonneactiviteit en het optreden van geblokkeerde stromingspatronen in de atmosfeer. Zo’n blokkade kan ’s winters koud weer tot gevolg hebben voor het Verenigd Koninkrijk. Er zijn aan een en ander een hoop mitsen en maren verbonden.
Vorig jaar schreef Lockwood eveneens in ERL dat de zon minder actief aan het worden is, en dat hij de kans ongeveer 8 procent schat dat we een zonneminimum tegemoet kunnen zien vergelijkbaar met het zogeheten Maunder Minimum. Tijdens zo’n minimum zouden er dan meer blokkades gaan voorkomen, waardoor in Engeland wellicht een op de zeven winters koud kan gaan verlopen. Maar blokkades kunnen evengoed ’s zomers tot hittegolven leiden, zoals Rusland vorig jaar nog heeft ondervonden. De aanwezigheid van een blokkade op zich zegt weinig, het gaat er om waar die blokkade plaatsvindt en in welk jaargetijde.

Al eerder hebben we bericht over wat de mogelijke gevolgen zouden kunnen zijn van een nieuw Minimum in zonneactiviteit. Hoe zat het met de temperatuur in Nederland tijdens het Maunder Minimum en gedurende de veel langere periode die we Kleine IJstijd noemen?

Lees verder »

Al eerder hebben we onderzocht of de cijfers van De Bilt wel representatief geacht kunnen worden voor klimaatverandering in Nederland. Het antwoord was duidelijk: ja. Bekeken we in het genoemde artikel de cijfers over 1992 t/m 2009, nu gaan we een jaar verder. Bovendien bekijken we nu ook de cijfers over 1971 t/m 2010 teneinde een wat langere, meer significante, periode te beschouwen. Ook nu weer blijkt weet dat de cijfers van De Bilt niet overdreven zijn, als het gaat om een indruk van het hele land.

Naast die van De Bilt hebben we nu meerdere gehomogeniseerde reeksen voor een aantal stations toegevoegd, zoals die door het KNMI zijn berekend. Deze zijn te herkennen aan (hom) achter de naam.

Lees verder »