De toestand

De afgelopen drie jaar was einde zomer de Noordwest Passage open en bevaarbaar voor zelfs zeiljachten. De NW Passage is de verbinding tussen de Atlantische en de Stille Oceanen, tussen de Canadese Arctische eilanden door. In 2008 en 2009 was ook de Noordoost Passage (noordelijk langs Rusland) goed bevaarbaar. Het zeiljacht RX II wilde vorige zomer zelfs beide passages bezeilen (‘rondje noordpool’), maar Russische beambten zorgden voor te veel vertraging.

Hoewel het arctisch zeeijs de afgelopen maand zeer drastisch is afgenomen, valt nu nog moeilijk te voorspellen hoe het ijs er in september (wanneer altijd het minimum optreedt) bij zal liggen, en of beide passages opnieuw bevaarbaar zullen zijn. De NW Passage zou dit jaar wel eens moeilijk kunnen worden, blijkt uit de seizoensverwachting van de Canadese weerdienst voor de Amerikaanse Arctische wateren.

Lees verder »

Ruim een maand geleden schreef ik in een bericht: “De omvang van het ijs is één ding, de dikte en kwaliteit een andere. Het ijs dat in maart in de Barentszzee is gegroeid en mede zorgde voor vertraging van het smeltseizoen, is natuurlijk erg dun en zal straks snel weer smelten.”
Hoe waar is dit inmiddels gebleken. Na een piek begin april is het ijs in de Barentszzee razendsnel afgenomen.

De site Cryosphere Today geeft dagelijks een overzicht van het zeeijs, voor het Arctisch gebied ook onderverdeeld. In de figuur (klik erop voor een vergroting) boven de streep de ijsomvang (area) van de Barentszzee, eronder de afwijking t.o.v. normaal (gemiddelde over 1979-2008).

Lees verder »

De Wet van Archimedes luidt: “De opwaartse kracht die een lichaam in een vloeistof of gas ondervindt is even groot als het gewicht van de verplaatste vloeistof of gas“. Het is hierdoor dat een ijsklontje (maar ook een boot) kan drijven op water; de aantrekkingskracht van de Aarde die anders onherroepelijk tot zinken zou leiden, kan gecompenseerd worden door een opwaartse kracht.

Dat dit een ingewikkelde materie is, weten we omdat er nagenoeg elk jaar bij de Nationale Wetenschapsquiz wel een vraag komt die met Archimedes te maken heeft. Vrijwel iedereen weet inmiddels wel dat bij het smelten van een ijsklontje in zoet water het waterpeil niet verandert. Maar hoe zit het nu bij het smelten van ijs dat op zout zeewater drijft, een ijsberg bijvoorbeeld?

Lees verder »

Eerder berichtten we al dat de start van het smeltseizoen in de Arctische Oceaan dit jaar erg laat was (zie hier en hier). Volgens het NSIDC bereikte het ijs een maximale omvang (extent) op 31 maart.

Rond die datum lag de omvang zelfs vrij dicht tegen wat normaal is (gemiddeld 1979-2000) voor die datum, hetgeen in sommige kringen onmiddellijk werd begroet met ‘zeeijs noordpool op een haar na weer normaal’.  Het gemiddelde van maart was echter helemaal niet ‘op een haar na’ normaal, het lag ongeveer in het midden tussen normaal en de kleinste omvang die tot dusver werd genoteerd in maart 2006.

Lees verder »

In een eerder bericht meldden we al dat er een stagnatie was in de afsmelt van Arctisch ijs, die normaal gesproken rond deze tijd van het jaar op gang zou moeten komen. De ice extent neemt zelfs nog wat toe de laatste dagen.

Hoewel de site van Cryosphere Today (Univ. Illinois) enkel de ice area toont, geeft ze ook informatie over de verschillende regio’s van de Arctische Oceaan. Het blijkt dat met name het zeeijs in de Barentszzee nog gegroeid is.

Lees verder »

Gemiddeld rond deze tijd, eind maart, is het smeltseizoen van het Arctische zeeijs begonnen. Dit jaar nog niet of nauwelijks. Wat is er aan de hand? Is dit een teken dat global warming aan haar eind is gekomen?

Volgens de berekeningen van GISS/NASA waren de temperaturen in het Arctisch gebied beduidend hoger dan normaal. Dat heeft echter geen enkele invloed in deze tijd van het jaar op afsmelt van het grootste deel van het Arctisch gebied. De temperatuur kan -25 zijn, -20 of -15, het is nog altijd lager dan het smeltpunt van zout zeewater. Enkel op wat lagere breedtegraden (de randen van het ijs) kan de temperatuur soms aan het smeltpunt tippen.

Lees verder »

Er is vaak verwarring omtrent de getallen die genoemd worden over oppervlakte aan ijsbedekking, waarbij er soms aanzienlijke verschillen lijken te zijn. Dit komt omdat er  twee uiteenlopende begrippen gebruikt worden over ijsoppervlakte, namelijk ice extent en ice area.

Het begrip ice extent kun je grofweg zien als een maat van ’toe hoever strekt het ijs zich uit’. Het te onderzoeken gebied (bijvoorbeeld het Arctische gebied) wordt daartoe in blokjes opgedeeld, en van elk blokje wordt bepaald: ligt er wel of niet ijs? Zo ja, dan telt de oppervlakte van dat blokje mee, zo nee, dan niet. Meestal wordt daarbij een ondergrens van 15% aangehouden: als er minder dan 15% in het blokje door ijs bedekt wordt, dan geldt het als onbedekt, anders als bedekt.

Lees verder »