Arctisch ijs: (bijna) nieuw record
15/09/2011Het smeltseizoen 2011 van ijs op de Arctische Oceaan loopt ten einde. Volgens berekeningen van enkele instituten is het diepterecord uit 2007 net niet gesneuveld. Volgens enkele andere berekeningen wel. Afhankelijk van voorkeur kan gesteld worden dat het jaar 2011 een eerste dan wel tweede plaats oplevert wat betreft minimum aan Arctisch zeeijs.
Ongeacht voorkeur, van enig herstel is absoluut geen sprake. De neerwaartse trend zet onverminderd voort.
De oppervlakte van het ijs (ice area) is volgens Cryosphere Today (univ. Illinois – VS) dit jaar uitgekomen op 2,9 km2, een fractie minder dan in 2007. Volgens de berekeningen van het Japanse IARC-JAXA was het echter een fractie meer dan in 2007.
De omvang van het ijs (ice extent) bereikte volgens de universiteit van Bremen een nieuw laagterecord met 4,2 km2, iets minder dan in 2007. Volgens IARC-JAXA bleef het echter iets meer dan in 2007. Ook het Amerikaanse NSIDC houdt het voorlopig op iets meer dan in 2007, net als het Deense DMI/COI.
Ice extent is altijd groter dan ice area. Voor de verschillen tussen die twee begrippen, zie een eerder artikel.
Het totale volume aan Arctisch ijs heeft volgens voorlopige berekeningen van het Amerikaanse PSC (univ. Washington) een nieuw dieptepunt bereikt: 4,3 km3 tegenover 4,4 km3 een jaar geleden (in 2007 nog 6,5 km3). In tegenstelling tot het oppervlak wordt het volume nog niet met meetinstrumenten bepaald. Er worden modellen gebruikt, die overigens wel getoetst worden aan metingen. De ESA satelliet Cryosphere 2 gaat reguliere diktemetingen van het ijs doen, maar de eerste gegevens daarvan worden momenteel nog vergeleken met waarnemingen ter plekke van onderzoeksschepen (kalibratie).
De hoeveelheid Arctisch ijs in vierkante kilometers is dit jaar vrijwel gelijk aan het recordjaar 2007. Welke meetmethode ook gebruikt wordt, de jaren 2007 t/m 2011 vormen de top-5 wat betreft de laagste waarden sinds metingen per satelliet begonnen. Ook voor 1979 waren er wel metingen, onder meer door wetenschappers uit de toenmalige Sovjet-Unie gedaan, maar die omvatten destijds niet het gehele poolgebied. Vergelijkingen laten echter zien dat het ijs ook eerder in de 20e eeuw omvangrijker was dan heden ten dage.
Het record uit 2007 werd toegeschreven aan een combinatie van factoren: het versterkte broeikaseffect (CO2) dat met name rond de noordpool tot extra opwarming leidt, instroom van relatief warm oceaanwater uit niet-polair gebied, en zeer persistente hogedruk boven delen van het Arctisch gebied. Dat laatste zorgde toen voor een overvloed aan zonnige dagen met maximale instraling van de zon, alsmede voor een gestaag transport van water en ijs vanaf de Bering Straat richting de Fram Straat (transpolaire drift). Met als gevolg niet alleen import van relatief warm water uit de Beringzee, maar ook export van ijs via de Fram Straat (tussen Groenland en Spitsbergen) naar de Atlantische Oceaan, alwaar het ’s zomers gegarandeerd smelt.
In juni dit jaar was er een krachtig hogedrukgebied; de hoeveelheid ijs nam toen ook in recordtempo af. Doch daarna is de transpolaire drift getemperd.
Vergeleken met 2007 is er dit jaar relatief weinig ijs via de Fram Straat ten onder gegaan. Het Russische drijvende ijsstation (nu NP-38) hoefde dit jaar niet voortijdig ontruimd te worden. Het station is nog niet eens de geografische noordpool gepasseerd. Wel wordt het later deze maand ‘regulier’ opgeheven, waarna op een andere ijsschots een nieuw polair station wordt ingericht, de NP-39.
Veel ijs is dit jaar ter plekke gesmolten. Het door het PCS berekende lage volume aan ijs betekent ook een geringere gemiddelde dikte. En dunner ijs smelt nu eenmaal makkelijker dan dikker ijs. Weinig hoopgevend voor de komende jaren.
Samenvatting. De omvang van het Arctische ijs is in 2011 vrijwel gelijk aan het recordjaar 2007.Het volume (dus gemiddelde dikte) is verder afgenomen. Er is geen ‘herstel’, de neerwaartse trend zet door.
Ongetwijfeld zullen de komende maanden criticasters van ‘global warming’ wijzen op een enorme aangroei van ijs rond de noordpool. Tja, nieuw ijs kan alleen ontstaan waar eerst niets was. Dat schijnt voor sommigen een hersenkraker te zijn.