De toestand

Het was groot nieuws, de recente waarneming van zwaartekrachtgolven. Een kilometerslange opstelling van instrumenten op meerdere plaatsen was nodig om de minieme rimpelingen te ‘zien’, maar een der inzichten van Einstein lijkt dan toch te zijn bevestigd. Hoewel uiterst zorgvuldig is gezocht naar mogelijke fouten in de waarnemingen, moet toch de tijd leren of e.e.a. overeind blijft, met name door nieuwe waarnemingen. Soms wordt te snel iets naar buiten gebracht, zoals in 2011 toen neutrino’s sneller dan licht werden ‘ontdekt’. Er bleek helaas een foutje te hebben gezeten in een verbinding.

De mogelijkheid om zwaartekrachtgolven waar te nemen biedt een nieuw ‘zintuig’ om het heelal te beschouwen. Tot nog toe waren we afhankelijk van waarnemingen van elektromagnetische straling. Allereerst zichtbaar licht (eerst ogen, later telescopen); vervolgens straling in allerlei golflengtes die voor onze menselijke zintuigen onzichtbaar, doch wel met apparatuur waarneembaar zijn.

In de pers komen we zowel de term ‘zwaartekrachtgolven’ als ‘zwaartekrachtsgolven’ tegen.  Ze verschillen in een tussen-s. Een controle bij het genootschap Onze Taal leert dat beide spellingen mogen. Helaas komen we ook her en der de term ‘zwaartegolven’ tegen. Die laatste term is volstrekt onjuist in dit verband.

Bij zwaartekrachtgolven (Engels: gravitational waves) gaat het om rimpels in de ruimtetijd, die zorgen voor tijdelijke veranderingen in de zwaartekracht.
Zwaartegolven (Engels: gravity waves) hebben niets met ruimtetijd te maken, enkel met de plaatselijk aanwezige zwaartekracht (en niet met verandering daarin). Zwaartegolven behoren bij vloeistoffen en gassen, en treden met name op in een grensgebied qua dichtheid. Bijvoorbeeld boven zee (watergolven) of in de atmosfeer (zichtbaar in bv. undulatus wolken).