De toestand

Uit vele onderzoeken is gebleken dat variatie in zonneactiviteit in de loop van decennia, optredend als gevolg van de ongeveer 11-jarige zonnecyclus, weinig invloed heeft op de wereldtemperatuur.
De huidige cyclus nummer 24 is inmiddels op de helft, heeft vorig jaar een hoogtepunt gehad. Deze cyclus is een stuk zwakker dan de meeste in de vorige eeuw, en ligt ongeveer op het niveau van enkele zwakke cycli rond de overgang van de 19e naar de 20e eeuw. Sinds die tijd is de wereldwijd gemiddelde temperatuur wel met ongeveer 0,8°C gestegen.

Lees verder »

Een vervolg op het bekijken van een mogelijke invloed van activiteit van de zon op wintertemperaturen in Nederland. Eerder bespraken we of er een relatie bestaat tussen aantallen zonnevlekken en winters: niet. We zullen nu de zogeheten ‘open solar flux’ beschouwen en de tijdreeksen verder terug laten gaan in de tijd (tot 1676).
De solar flux is een meeteenheid voor de sterkte van het magnetisch veld van de zon. Dit veld is sterker naarmate de zon actiever is in de ruwweg 11-jarige zonnecyclus. Het zorgt er dan mede voor dat aan de rand van het zonnestelsel meer kosmische straling wordt tegengehouden. Er is een sterk positief  verband tussen solar flux, aantal zonnevlekken en de hoeveelheid zonnestraling die de Aarde bereikt (Total Solar Irrediance, TSI), en een negatief verband met hoeveel kosmische straling onze planeet treft. Toch zijn er ook verschillen. Zo varieert de hoeveelheid inkomende UV-straling veel meer dan bv. de TSI en variaties in zonnevlekken, en UV-straling heeft effecten op de stratosfeer. De solar flux kon wel eens een betere meeteenheid zijn voor de werkelijke variatie in zonneactiviteit dan TSI of aantal vlekken.

Lees verder »

Veel weeramateurs zijn winterliefhebbers pur sang. Hoe kouder en sneeuwrijker, des te beter. Wanneer na de zomerse zonnewende de dagen langzaam maar onverbiddelijk beginnen te lengen, komen ook de eerste voorzichtige speculaties over de komende winter.
In dit artikel stellen we de vraag: is er verband tussen activiteit van de zon en winters in Nederland? De zon volgt een ongeveer 11-jarige cyclus in haar activiteit, waarbij in een soort golfbeweging het aantal zonnevlekken eerst toeneemt tot een piek en daarna weer vermindert tot een dal, waarna een nieuwe cyclus begint. We zitten momenteel aan het eind van zo’n dal, het begin van zonnecyclus 24, maar de weg omhoog lijkt ditmaal erg traag te gaan.

Lees verder »

Een recente publicatie van de natuur- en sterrenkundige Mike Lockwood et al. in het tijdschrift Environmental Research Letters (ERL) heeft, zoals vaker, geleid tot een hoop onzinnige berichtgeving. De term ‘kleine ijstijd’ kwam daarbij veelvuldig aan bod. Een term die Lockwood zelf niet heeft gebruikt en waarover hij in een bericht van de BBC expliciet meldt dat die term ook niet verbonden moet worden aan zijn bevindingen. Tijd voor wat verduidelijking.

Lockwood beschreef een verband tussen geringe zonneactiviteit en het optreden van geblokkeerde stromingspatronen in de atmosfeer. Zo’n blokkade kan ’s winters koud weer tot gevolg hebben voor het Verenigd Koninkrijk. Er zijn aan een en ander een hoop mitsen en maren verbonden.
Vorig jaar schreef Lockwood eveneens in ERL dat de zon minder actief aan het worden is, en dat hij de kans ongeveer 8 procent schat dat we een zonneminimum tegemoet kunnen zien vergelijkbaar met het zogeheten Maunder Minimum. Tijdens zo’n minimum zouden er dan meer blokkades gaan voorkomen, waardoor in Engeland wellicht een op de zeven winters koud kan gaan verlopen. Maar blokkades kunnen evengoed ’s zomers tot hittegolven leiden, zoals Rusland vorig jaar nog heeft ondervonden. De aanwezigheid van een blokkade op zich zegt weinig, het gaat er om waar die blokkade plaatsvindt en in welk jaargetijde.

Al eerder hebben we bericht over wat de mogelijke gevolgen zouden kunnen zijn van een nieuw Minimum in zonneactiviteit. Hoe zat het met de temperatuur in Nederland tijdens het Maunder Minimum en gedurende de veel langere periode die we Kleine IJstijd noemen?

Lees verder »

Het Maunder Minimum (ongeveer 1645-1715) betrof een periode waarin er decennia lang opmerkelijk weinig zonnevlekken waargenomen werden, een zogeheten Grand Minimum. Het was een tijdvak in de veel langer durende Kleine IJstijd (16e tot 19e eeuw), waarin de temperaturen onder meer in Europa 1 à 2 graden lager waren dan in de 20e eeuw.

De afgelopen eeuw toonde de zon juist veel vlekken, met een hoogtepunt in 1957-1958. Deze periode wordt door astronomen dan ook wel aangeduid als een Grand Maximum. Als er nu in de 21e eeuw weer eens een nieuw Grand Minimum volgt, wat kunnen dan de gevolgen zijn voor het klimaat? Krijgen we dan een nieuwe Kleine IJstijd?

Lees verder »