De toestand

We zitten minder in het smeltseizoen voor het ijs rond de noordpool (Arctische Oceaan). Vanaf eind maart begin het zeeijs elk jaar langzaam te smelten, in de maanden juni en juli gaat de afsmelt het snelst, waarna rond half september een minimum bereikt wordt.
Momenteel (half juni 2011) is de ice extent lager dan ooit eerder sinds metingen per satelliet begonnen. Het is iets minder dan vorig jaar, en een stuk minder dan 2007 dat uiteindelijk leidde tot een record minimum in de daaropvolgende september.
Het gaat hierbij natuurlijk wel op een momentopname. Ook het vorige jaar 2010 leidde uiteindelijk niet tot een nieuw record, maar ‘slechts’ tot een derde plaats wat betreft minimum aan ijs.

Vooral aan de Russische kant van de Arctische Oceaan is het ijs langs de kusten snel aan het smelten. Hoewel er langs de NO-kust van Siberië nog veel ijs lag, zullen maximum temperaturen van zo’n 20 graden aan de kust aldaar de laatste dagen het ijs in snel tempo doen afnemen. De noordelijke doorvaart (of NO-passage) kan dit jaar wel eens erg vroeg open komen te liggen.

De satellietbeelden laten zien dat ook het ijs dichter bij de geografische noordpool aan slijtage onderhevig is. Of we op weg gaan naar een nieuwe laagterecord valt nog te bezien. Dat zal vooral afhangen van de posities van hoge- en lagedrukgebieden de komenden maanden boven de Arctische Oceaan. Veel hogedruk aldaar zorgt voor weinig bewolking, maximale instraling van de zomerzon, meer afsmelt; een zeer belangrijke factor in het recordjaar 2007.

Of er dit jaar nu wel of niet een record gebroken gaat worden, het Arctische ijs is onmiskenbaar bezig met een sterk neerwaartse trend. Een analyse van het NSIDC geeft een lineaire trend aan ice extent van minus 81.400 km2 per jaar voor de septembermaand. Berekeningen van het PSC tonen een lineaire trend aan Arctisch ijs volume van minus 280 km3 per jaar.

Een lineaire trend wordt voor het gemak berekend, maar in werkelijkheid nemen zowel ijsomvang als ijsvolume de laatste jaren sneller af dan rechtlijnig. Indien we toch even een lineaire trend als uitgangspunt nemen, dan zal volgens de NSIDC trend het Arctische ijs over een jaar of 60-70 verdwenen zijn in de septembermaand, volgens de PCS trend zal dat al over 20-30 jaar gebeuren.
Dit lijkt onderling tegenstrijdig, maar de werkelijkheid is niet simpelweg lineair. Een dikke ijslaag zal vooral eerst in volume (3D) moeten inleveren alvorens de omvang (2D) afneemt.

Het lijkt er in elk geval op dat vóór het jaar 2100 de Arctische Oceaan grotendeels ijsvrij zal zijn tijdens het minimum in september. Natuurlijk zal er ijs aanwezig zijn en blijven in de wintermaanden, zelfs bij een globale opwarming van +10 graden.