De toestand

Ondanks dat soms op internet het tegendeel beweerd wordt, gaat de globale opwarming nog altijd verder. Dit blijkt uit een studie van Foster en Rahmstorf, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Environmental Research Letters.
Sinds 1979 zijn er vijf mondiale temperatuurreeksen beschikbaar. Drie zijn gebaseerd op waarnemingen direct boven land en zee: NASA/GISS, HadCRU en NOAA/NCDC. De andere twee zijn gebaseerd op satellietmetingen van temperaturen in de lagere troposfeer: UAH en RSS.
De jaarlijkse fluctuaties van de wereldtemperatuur zijn groot, omdat ze mede beïnvloed worden door drie externe factoren: de afwisseling van El Niño en La Niña situaties (ENSO), vulkanisme en de ongeveer 11-jarige zonnecyclus.

Tijdens een El Niño (bv. de grote in 1998) neemt de temperatuur tijdelijk toe en een La Niña zorgt omgekeerd voor een afname (zoals nu in 2011). Dit effect is bij de satellietmetingen veel sterker dan bij metingen vlak bij de grond. Vulkanisme kan tijdelijk voor een temperatuurdaling zorgen dankzij de grote hoeveelheid aerosol in de stratosfeer, zoals die na de uitbarsting van de Pinatubo in 1991 gevormd werd uit SO2. Het dan gevormde aerosol strooit enkele jaren zonlicht terug waardoor de atmosfeer tijdelijk kan afkoelen. Tijdens de zonnecycli varieert de hoeveelheid zonnestraling een klein beetje, waardoor de wereldtemperatuur ook een (geringe) fluctuatie krijgt. De zon wordt na een langdurig minimum het laatste jaar weer actiever.

De onderzoekers hebben de fluctuaties op korte termijn als gevolg van ENSO, vulkanisme en de zon zo goed mogelijk uit de ruwe data gefilterd, teneinde een beter zicht te krijgen op de trend op lange termijn. De trend blijkt onverminderd een stijgende te zijn, waarbij de recente jaren 2009 en 2010 (indien gefilterd) de warmste van alle jaren sinds 1979 zijn. Alle vijf temperatuurreeksen tonen een vergelijkbaar beeld.

Teneinde de trends op lange termijn goed te kunnen bekijken is het belangrijk variaties op korte termijn te filteren, voor zover mogelijk. Een belangrijke variatie op korte termijn is altijd het seizoen. Het noordelijk halfrond (NH) bevat de meeste landmassa en het zuidelijk halfrond (ZH) de meeste oceanen, zodat het NH veel variatie kent tussen zomer en winter en het ZH relatief weinig. Als je een wereldtemperatuur dus enkel zou berekenen op basis van de ruwe data, zou deze elke (NH) winter lager zijn dan een (NH) zomer. Om dit te verdisconteren, wordt elke maand een wereldtemperatuur berekend die uitgedrukt wordt als afwijking ten opzichte van een zelfde maand in een basisperiode van 30 jaar. Alle mondiale temperatuurreeksen gebruiken zo’n filter, alhoewel de basisperiode niet altijd dezelfde is. Daardoor worden maandwaarden onderling vergelijkbaar: afwijkingen t.o.v. een basisperiode.

Analoog is een maand of jaar die samengaat met een sterke El Niño niet zomaar vergelijkbaar met een maand of jaar samengaand met een sterke El Niña. Om het wel te kunnen vergelijken moet je de mondiale invloed van zo’n ENSO situatie filteren.  Hetzelfde geldt voor de ongeveer 11-jarige zonnecyclus en incidentele sterke vulkaanuitbarstingen. Hetgeen precies is wat Foster en Rahmstorf in hun studie hebben gedaan. Oftewel: rekening houdend met fluctuaties op korte termijn van ENSO, vulkanen en de zon, blijkt de mondiale opwarming door te zetten.

(een verkorte versie verscheen eerder in VWK Weereldnieuws)