Winterprognoses
25/11/2010Nu het een beetje frisser wordt en de eerste natte sneeuwvlokken zijn gesignaleerd (niet ongewoon voor eind november), vliegen de winterprognoses je weer om de oren. Zowel in kringen van weeramateurs als in sommige media wordt openlijk gespeculeerd over een mogelijk strenge winter.
Hoe serieus moeten we dit nemen?
De meeste meteorologen zijn het erover eens dat het maken van seizoensverwachtingen nog altijd in de kinderschoenen staat. Diverse instituten maken al een aantal jaren dergelijke verwachtingen. Voor tropische gebieden wil e.e.a. nog wel eens uitkomen, maar de scores voor gematigde streken zoals waar wij wonen, zijn erg teleurstellend.
De Britse weerdienst MetOffice is dit jaar gestopt met het openbaar maken van hun verwachtingen, omdat ‘het publiek’ niet goed begrijpt wat bedoeld wordt met iets als ‘veertig procent kans op warmer dan normaal, 30 procent op normaal en 30 procent kouder dan normaal’. Nu zijn ze daar zelf mede schuldig aan, omdat ze in het verleden wel eens zo’n kansberekening vergezeld lieten gaan van een persbericht met de kop ‘barbecuezomer verwacht’.
Het Nederlandse weerbedrijf MeteoConsult berichtte op 16 november onder de kop ‘Weten we wat van de komende winter’: “De kans op een herhaling van de barre winter van 2010 is de komende maanden 75 procent”. In de rest van het artikel worden behoorlijk veel nuances aangebracht.
De zender RTL kopt daarover ‘Opnieuw een barre winter op komst’ en bericht: “We hebben weer een paar koude maanden voor de boeg. Althans, als we Meteo Consult moeten geloven. Volgens het weerinstituut is er 70% kans dat de komende winter net zo koud of misschien nog wel kouder wordt, dan die van afgelopen jaar”. Daarmee wordt het hele artikel van MeteoConsult samengevat; elke nuance is inmiddels verdwenen.
Hoe bar en koud was eigenlijk afgelopen winter? De gemiddelde temperatuur in De Bilt bedroeg 1,1°C over de maanden december, januari en februari, terwijl het langjarig gemiddelde (1971-2000) over die maanden 3,3°C is. Verder waren er gemiddeld over het land 42 dagen met een sneeuwdek, tegen normaal 13. Meer gegevens over deze winter zijn te vinden op de site van het KNMI.
Een uitzonderlijke winter was het echter niet. Wat betreft temperatuur vinden we de winter 2009/2010 terug op een (gedeelde) 19e plaats sinds 1901, wel koud maar niet bepaald extreem. Het was wel de koudste winter sinds 1996 en de meest sneeuwrijke sinds 1979. De sneeuw bezorgde het verkeer vaak overlast; als je dat met ‘bar’ wilt betitelen, het zij zo.
Een Poolse krant schijnt een niet nader genoemde Poolse weerkundige aangehaald te hebben, die een koude winter voorspelt. In een TV-uitzending van ‘De Wereld Draait Door’ werd dit door iemand al aangedikt tot ‘de koudste winter in 1000 jaar’.
De Duitse meteroloog Karsten Brandt van Donnerwetter.de heeft het over ‘Kalte Aussichten’ voor de winter en baseert zicht daarbij op ‘der relativ kalte Atlantik’. Deze man moet wel haast kleurenblind zijn, want de Atlantische Oceaan is al maanden lang allesbehalve ‘kalt’ (zie bv. hier).
Iemand die zich nu, tegen zijn gewoontes, erg stil houdt over de komende winter is Piers Corbyn van WeatherAction. In het verleden beloofde hij ons een ‘superstorm’ en voor de afgelopen twee winters had hij een Elfstedentocht in het vooruitzicht. Zijn verwachtingen wil hij nu enkel publiceren ‘if a media sponsor comes forward’. Sinds 5 oktober heeft zich blijkbaar nog geen sponsor gemeld.
Een paar ‘argumenten’ die nogal eens aangehaald worden ter ondersteuning van een mogelijk komende koude winter zijn het zonneminimum en de NAO.
Inderdaad zitten we rond een minimum van de ongeveer 11-jarige cyclus van de zon. Dat zitten we inmiddels vier jaar. Het laagste punt werd bereikt in december 2008, twee jaar geleden nu. In die vier jaar hebben we één koude winter gehad, één normaal tot iets aan de koude kant, en twee bijzonder zacht.
De NAO (Noord Atlantische Oscillatie) is de afwijking in het luchtdrukverschil tussen IJsland en Portugal/Azoren. Meestal is de luchtdruk rond IJsland relatief laag en rond de Azoren relatief hoog, waardoor er in onze contreien een zogeheten westcirculatie bestaat. De wind komt dan meestal uit (zuid)westelijke richtingen met gematigde temperaturen. Bij een positieve NAO is de westcirculatie versterkt, bij een negatieve NAO is er meestal een blokkade door een gebied van hoge luchtdruk. Als zo’n hogedrukgebied zich vestigt tussen IJsland en Scandinavië, kan dat zorgen voor flinke kou door (noord)oostelijke wind.
Maar wat vaak vergeten wordt, is dat de NAO niets anders is dan een soort meting van hoe de drukverdeling nú is. Het heeft geen voorspellende waarde.
Wat is nu mijn winterverwachting? Geen.
Ik hoop op sneeuw in het begin en een sneeuwloze vorstperiode erna, zodat zowel de sneeuwliefhebber als de schaatsliefhebber aan bod komt, zonder dat het verkeer langdurig last heeft van ‘barre’ omstandigheden.
Wel heb ik meegedaan aan de ‘Hellmann competitie’ van Weerplaza. Ik voorspel daarbij voor november 0 punten, voor december 15, voor januari 23, voor februari 20 en voor maart 2. Tezamen 60 punten voor de hele winter. Onderbouwing: duim.