De toestand

De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) is bezig een nieuw systeem te implementeren, waarbij een unieke identificatie (id) mogelijk is voor alle meteorologische meetstations. Er moet dan één database komen waarin alle stations te vinden zijn.

Alle weerstations die meerdere malen per dag internationaal rapporteren via een SYNOP bulletin, hebben momenteel een WMO-nummer van 5 cijfers; de eerste 2 cijfers zijn daarin de landcode en de laatste 3 het nummer per land. Zo geldt voor Nederland de landcode 06, waarbij bv. het meetstation De Bilt de code 06260 heeft . Maar die landcode is niet altijd uniek: 06 wordt ook gebruikt door Denemarken, België, Luxemburg en Zwitserland. In dit geval is afgesproken dat bijvoorbeeld de nummers 06200 t/m 06399 aan Nederland toebehoren en de nummers 06400 t/m 06499 aan België. Sommige grote landen hebben meer dan 999 stations en daarom niet genoeg aan één landcode van 2 cijfers (bv. Rusland, China, USA); deze hebben derhalve meerdere ‘landcodes’.

Lees verder »

Bij de recente sneeuwstorm (blizzard) die de oostelijke kuststaten van de VS teisterde, zijn volgens diverse bronnen ruim 30 doden gevallen. Ik ben zo vrij die cijfers te betwijfelen. Niet het aantal, maar het toeschrijven aan de sneeuwstorm. Als doodsoorzaak worden genoemd: verkeersongevallen, hartstilstand en onderkoeling.

Eerst verkeersongevallen. In de VS vallen per jaar ruim 32000 doden door verkeersongevallen met motorvoertuigen. Het deel van de VS dat door de sneeuwstorm werd getroffen bevat (bronnen niet eenduidig) 60 tot 80 miljoen mensen, oftewel een kwart of een vijfde van alle inwoners in dat land. Gemiddeld vallen in hetzelfde gebied dus rond de 20 doden per etmaal in het verkeer. Niet veel anders dan er nu zijn gevallen.

Enkele personen hebben een hartstilstand gekregen bij sneeuwruimen. Grote inspanning bij koude vergt het nodige van het hart, dus dat is niet zo bevreemdend, met name als het gaat om bijvoorbeeld oudere personen. Maar zouden dezelfde personen toch niet iets later overleden zijn bij bv. het kloven van hout voor de open haard of het maaien van het gazon?

Enkel de gevallen van onderkoeling (een paar) zijn mijns inziens werkelijk direct toe te schrijven aan de sneeuwstorm. Hoe schrijnend ook voor de nabestaanden, het valt volstrekt in het niets bij de veelal duizenden doden die wereldwijd jaarlijks het gevolg zijn van bv. orkanen, overstromingen, landverschuivingen, aardbevingen.

Hoewel de zon alhier (stad Groningen) eigenlijk deze hele dag (20 maart 2015) verduisterd werd door bewolking, was het tussen 10 en 11 uur ’s ochtends wat donkerder dan ervoor en erna. Een duidelijk teken dat de zon grotendeels door de maan werd afgeschermd.

De zonsverduistering had ook merkbare invloed op de temperatuur. Deze was in de dagelijkse gang gestegen tot 5,4° rond een uur of 10, maar daalde weer tot 5,1° rond 11 uur. De dip is duidelijk zichtbaar in de grafiek (tijden zijn daar weergegeven in UTC; een uur bijtellen voor lokale tijd).

Nu geleidelijk duidelijk wordt welke ravage de tyfoon Haiyan heeft aangericht op de Filipijnen, kan de vraag gesteld worden: is de ramp veroorzaakt door klimaatverandering? Het antwoord daarop is: nee.
We kunnen echter ook als vraag stellen: is zo’n ramp mede veroorzaakt door klimaatverandering? Dan is het antwoord: heel goed mogelijk.
Een ramp wordt vrijwel altijd veroorzaakt door een combinatie van factoren, waarvan er een of meerdere extreem zijn. De ‘schuldvraag’ kan derhalve nooit goed beantwoord worden als slechts één factor onderzocht wordt.

Lees verder »

Dankzij dagenlang bijzonder warm weer voor de tijd van het jaar, zijn de afgelopen maand maart vooral in het centrale en oostelijke deel van de Verenigde Staten en zuidelijk Canada grote aantallen records gesneuveld wat betreft maximum temperatuur. Alleen al in de VS waren er ruim 7000 nieuwe dagrecords voor het maximum tegenover een kleine 300 voor het minimum.

(bron: wx.hamweather.com)

Her en der bereikte de temperatuur waarden die zo’n 20 graden boven normaal lagen; in sommige gevallen werd een vorig record met maar liefst 15 graden overtroffen.
Natuurlijk rijst dan de vraag: heeft dit met klimaatverandering te maken of is het gewoon een gril van het weer? Het antwoord is simpel: beide.

Lees verder »

De man in de straat, Jan met de pet, Henk en Ingrid, iedereen vraagt zich af: “Waar blijft toch die horrorwinter, die de weerkundigen ons beloofd hebben?”
Wel, het is toch echt een horrorwinter tot dusver, namelijk voor eenieder die van ijs, sneeuw en winterpret houdt. De bakken regen in plaats van sneeuw, de hoge temperaturen in plaats van vorst, vrijwel alle weeramateurs beschouwen dit als pure horror. De stormen en hoogwater-perikelen zijn daarbij slechts een heel klein pleistertje op de grote wond van het gemis aan echt winterweer.
Maar wie hebben eigenlijk een horrorwinter voorspeld? Niet de nationale weerinstituten zoals het Nederlandse KNMI, de Duitse DWD, het Belgische KMI, het Britse MetOffice. Lees verder »

Een vervolg op het bekijken van een mogelijke invloed van activiteit van de zon op wintertemperaturen in Nederland. Eerder bespraken we of er een relatie bestaat tussen aantallen zonnevlekken en winters: niet. We zullen nu de zogeheten ‘open solar flux’ beschouwen en de tijdreeksen verder terug laten gaan in de tijd (tot 1676).
De solar flux is een meeteenheid voor de sterkte van het magnetisch veld van de zon. Dit veld is sterker naarmate de zon actiever is in de ruwweg 11-jarige zonnecyclus. Het zorgt er dan mede voor dat aan de rand van het zonnestelsel meer kosmische straling wordt tegengehouden. Er is een sterk positief  verband tussen solar flux, aantal zonnevlekken en de hoeveelheid zonnestraling die de Aarde bereikt (Total Solar Irrediance, TSI), en een negatief verband met hoeveel kosmische straling onze planeet treft. Toch zijn er ook verschillen. Zo varieert de hoeveelheid inkomende UV-straling veel meer dan bv. de TSI en variaties in zonnevlekken, en UV-straling heeft effecten op de stratosfeer. De solar flux kon wel eens een betere meeteenheid zijn voor de werkelijke variatie in zonneactiviteit dan TSI of aantal vlekken.

Lees verder »

Recentelijk was er weer nieuws over een mogelijk verband tussen kosmische straling en bewolking op onze planeet.
Allereerst onderzoek bij de CERN deeltjesversneller bij Genève, die volgens sommige berichten onomstotelijk zou hebben aangetoond dat kosmische straling meer bewolking tot gevolg heeft. Verder een onderzoek van enkele Servische wetenschappers, die het verband onderzochten tussen snelle afnames van kosmische straling en bewolking, op basis van verschil in dag- en nachttemperatuur in Europa. Tenslotte een onderzoek uit de VS, waaruit dan weer blijkt dat meer kosmische straling de afgelopen jaren juist gepaard ging met minder bewolking. Met name het onderzoek van de Serviërs zal ik verderop bespreken.

Lees verder »

Veel weeramateurs zijn winterliefhebbers pur sang. Hoe kouder en sneeuwrijker, des te beter. Wanneer na de zomerse zonnewende de dagen langzaam maar onverbiddelijk beginnen te lengen, komen ook de eerste voorzichtige speculaties over de komende winter.
In dit artikel stellen we de vraag: is er verband tussen activiteit van de zon en winters in Nederland? De zon volgt een ongeveer 11-jarige cyclus in haar activiteit, waarbij in een soort golfbeweging het aantal zonnevlekken eerst toeneemt tot een piek en daarna weer vermindert tot een dal, waarna een nieuwe cyclus begint. We zitten momenteel aan het eind van zo’n dal, het begin van zonnecyclus 24, maar de weg omhoog lijkt ditmaal erg traag te gaan.

Lees verder »

In een aantal kranten en ook op televisie werd gewag gemaakt van ‘voorspellingen’ dat we de koudste winter in 1000 jaar kunnen verwachten. Wie dat nu precies voorspeld hebben, blijft vaak duister; het zou gaan om Polen en/of Russen. In werkelijkheid blijkt het echter om sensatiejournalistiek te gaan: een winters sprookje.

In juni (volgens Google op 12 juni 2010) plaatst de Italiaanse natuurkundige Gianluigi Zangari een stukje op de website van de Associazone Geofisica Italiana (AGI), onder de titel ‘RISK OF GLOBAL CLIMATE CHANGE BY BP OIL SPILL’. Hij beweert dat uit satellietopnames te zien is hoe de olieramp van het Deep Horizon platform in de Golf van Mexico een verzwakking van de Golfstroom veroorzaakt.

Lees verder »